ЖАРИЯ ҚҰҚЫҚТАҒЫ ТҰЛҒАНЫ ҚҰҚЫҚТЫҚҚОРҒАУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ НОРМАБАҚЫЛАУ ТУРАЛЫ ТАЛАП ҚОЮ(ЖЕР ДАУЛАРЫ МЫСАЛЫНДА)
DOI:
https://doi.org/10.63546/3005-2246.2024.7.3.003Кілт сөздер:
Нормобақылау, әкімшілік талап қою, жер даулары, заңға тәуелді нормативтік құқықтық акт, бас жоспар, «жанама» тексеруАңдатпа
Бұл мақалада нормативтік құқықтық актілерге тікелей соттық шағым беру нысанындағы ерекше талап түрі — нормабақылау туралы талап қарастырылады. Зерттеу жүйелі тәсілге негізделіп, Орталық Азия елдері мен Германияның заңнамаларын салыстырмалы-құқықтық талдау арқылы нормабақылау құралдарының реттелуін қарастырады. Автор «нормабақылау» ұғымының мәнін ашып, оны жанама (инциденттік) бақылаудан ажыратады, сондай-ақ бұл талаптың құқықтық табиғаты мен атауына қатысты мәселелерді көтереді. Мақалада құқықтық мемлекет талаптарына сай азаматтардың жария құқықтық қатынастарда құқығын тиімді қорғау маңыздылығы және нормабақылаудың осы жүйедегі орны талданады. Автор нормобақылау туралы талап қою ұғымын және оның тұлғаның жария құқықтағы құқықтық қорғау жүйесіндегі орнын ашады. Сонымен, нормативтік бақылау функциялары, талап қоюдың бұл түрін «классикалық» әкімшілік талап қоюлардан ажырату ерекшеленеді. Мақала Орталық Азия мен Германия елдеріндегі нормативтік бақылау туралы талап қоюды заңнамалық реттеуді талдаудан тұратын салыстырмалы-құқықтық сипатқа ие. Нормобақылау туралы талап қоюды қараудың іс жүргізу ерекшеліктері жер даулары мысалында қаралады.